2018 senesinin sonlarında, merkez bankalarının dijital para birimlerini sunma çalışmaları ile ilgili görüşlerini yayınlayan Uluslararası Para Fonu (IMF), fiat para birimlerinin yerine geçebilecek olan dijital para ile ödeme sistemlerine ait bazı masrafların ve risklerin ortadan kalkabileceğini ve kişileri finansal sistemin içerisinde yer almaya teşvik edebileceğini belirtti.
Geçtiğimiz Mayıs ayında Zürih’de ePara (eMoney) ile ilgili yaptığı konuşmada, IMF finansal danışmanı Tobias Adrian, bu oluşumun getirdiği risklerle başa çıkmak için merkez bankalarının rol sahibi olmasının gerekli olduğunu savundu.
Bu konuyla bağlantılı olarak Uluslararası Denkleştirme Bankası (Bank for International Settlements) direktörü Adustin Carstens, merkez bankalarının dijital paralarını yürürlüğe geçirmesinin beklenenden çok daha hızlı olabileceğini belirtti ve an itibariyle araştırma ve çalışmalar yapan bankalara destek sağladıklarını açıkladı. Facebook’un kendi dijital para birimi olan Libra’yı sunmasını ardından arasında Çin Merkez Bankasının da bulunduğu bir çok büyük merkez bankası kendi dijital para birimlerini geliştirme çalışmalarını hızlandırdı.
TCMB’den Ciddi Dijital Para Adımı
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) bu teknolojik gelişmenin gerisinde kalmama konusundaki kararlılığını kısa bir süre önce Resmi Gazete’de yayımlanan ve 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma planı içerisindeki 249.5 nolu maddede belirtti:
“Blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konulacaktır.”
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Dijital Dönüşüm Derneği Başkanı ve Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya Bölümü öğretim görevlisi İsmail Hakkı Polat, Anadolu Ajansına verdiği röportajda, dijital para birimini kullanarak fiziki Türk lirası ile yapılanlara benzer şekilde mali işlemlerin gerçekleştirilebileceğini, vergi ve ceza ödemelerinin yapılabileceğini ve kapalı bir blok zincirde bu işlermlerin kayıt edilerek izenebileceğini ifade etti.
“Olumlu görünen yönlerinin yanında dijital merkez bankası parası için en kritik husus, birey ve kurumlar için açılacak cüzdan ya da hesapların mahremiyetinin nasıl sağlanacağı konusu. Bu bağlamda TCMB’nin, dijital para işlemlerinde bir yandan bireyin mahremiyetini gözeten, diğer yandan da yasal olmayan parasal işlemleri izleyebileceği bir işleyiş kurması gerekiyor,”
açıklamasında bulunan Polat, AA’ya Libra ile ilgili Fed Başkanı Powell ve ABD Başkanı Trump’ın yaptığı söylemlere dikkat çekerek konunun onların da gündeminde yer aldığını belirtti. Geçtiğimiz hafta, ABD Başkanı Trump net bir şekilde Facebook’un kendi para birimini oluşturmuş olmasından hoşnut olmadığını belirtmiş ve bu tür şirketlerin banka gibi davranabilmeleri için ulusal ve uluslararası bankalara uygulanan düzenlemelere ve denetlemelere tabi tutulması gerektiklerini söylemişti.
“Dijital merkez bankası parası hususunda irdelenecek daha çok konu bulunmakla birlikte, küresel ticaretin gidişatında bakıldığında Türkiye’nin de bu alana dahil olmasının kaçınılmaz hale geldiğini vurgulayan Polat, yeniliklerin yıkıcı biçimde peş peşe geldiği dijital dünyada, bitcoin ve türevi kripto paralara veya Facebook libra ve türevi kurumsal dijital paralara karşı, yasaklayıcı değil tamamlayıcı bir yaklaşımın er ya da geç geleceğini kaydetti,” AA yazarı Mehtap Yılmaz özetledi.
